Zamieszania wokół fundacji rodzinnych nie koniec. Tym razem nie wynika ono z nowelizacji prawa, ale z jego stosowania. Z jednej strony pojawiają się pozytywne interpretacje potwierdzające zwolnienie z CIT otrzymania przez fundację spłaty pożyczki wcześniej wniesionej do niej, ale z drugiej strony sądy administracyjne mówią coś innego…

Kwietniowe interpretacje Dyrektora KIS być może zaczną kształtować się nową linię interpretacyjną, aby odsetki uzyskane przez Fundację Rodzinną związane ze spłatą pożyczek wniesionych jako wierzytelność do Fundacji korzystały ze zwolnienia z opodatkowania CIT.

Wierzytelność z tytułu pożyczki ujęte w ramach funduszu założycielskiego

Fundusz założycielski Fundacji Rodzinnej może zostać pokryty mieniem wniesionym przez fundatora, w skład którego mogą wchodzić zarówno środki pieniężne, nieruchomości jaki  rzeczy ruchome. Nie ulega również wątpliwości, iż tego rodzaju mieniem mogą być wszelkiego rodzaju wierzytelności, w tym wierzytelności z tytułu pożyczek.

Na uwagę zasługuje interpretacja Dyrektora KIS z dnia 26 kwietnia 2024 r. (0111-KDIB1-1.4010.75.2024.1.MF), w treści której w sposób korzystny dla Fundacji Rodzinnej Dyrektor KIS ocenił skutki podatkowe następujących pytań zainteresowanej Fundacji.

1. Czy wniesienie wierzytelności do Fundacji będzie zwolnione z opodatkowania podatkiem CIT na moment wniesienia?
2. Czy przychody Fundacji uzyskane w związku ze spłatą odsetek będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych?

Dyrektor KIS wyraźnie stwierdził po pierwsze, że wniesienie wierzytelności do Fundacji będzie zwolnione z opodatkowania podatkiem CIT na moment wniesienia, a ponadto że przychody Fundacji uzyskane w związku ze spłatą odsetek będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Fundacja rodzinna zwolniona podmiotowo z CIT
Dyrektor KIS wyszedł z założenia, iż Fundacja rodzinna jako osoba prawna jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i co do zasady korzysta ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT. Wyjątki od tej reguły zostały przewidziane w art. 6 ust. 6-9 ustawy o CIT, jednak nie obejmują one zdarzeń polegających na wnoszeniu mienia do Fundacji Rodzinnej.

Ustawa umożliwia wniesienie do fundacji na pokrycie funduszu założycielskiego mienia w postaci m.in. wierzytelności z tytułu pożyczki, a fundacja rodzinna zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia i zarządzania nim. Dzięki temu Dyrektor KIS uznał, że spłacane odsetki od pożyczki nie mogą zostać uznane za efekt wykonywania przez fundację rodzinną działalności gospodarczej, a co za tym idzie, do odsetek nie może mieć zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 6 ust. 7 ustawy CIT (a tym bardziej pozostałe wyłączenia). Powyższe prowadzi do jednoznacznego wniosku, iż spłacane odsetki, otrzymane przez Fundację, nie powinny podlegać opodatkowaniu.

Podobne stanowisko Dyrektor KIS zaprezentował w następujących interpretacjach:
– z 23 lutego 2024 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.11.2024.1.AK – dotyczy skutków podatkowych wniesienia wierzytelności do Fundacji Rodzinnej,
– z 11 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.30.2024.1.KW,
– z 26 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.166.2024.1.KW,
– z 26 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.65.2024.2.KW.

Wskazana szczególna ostrożność
Jeszcze kilka miesięcy temu, Dyrektora KIS w interpretacji z dnia z 29 grudnia 2023 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.317.2023.2.DP. przedstawił całkowicie odmienne podejście, niekorzystne dla Fundacji Rodzinnych.

W treści interpretacji przyjęto, iż otrzymanie odsetek od pożyczek wniesionych do Fundacji Rodzinnej przez Fundatora jest formą prowadzenia działalności gospodarczej, która nie mieści się w katalogu działalności dozwolonej, o której mowa w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej. Uznano, zgodnie z literalnym brzmieniem wskazanej podstawy prawnej, że pożyczka wniesiona do Fundacji nie jest pożyczką udzieloną przez Fundację, a tylko udzielanie pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik oraz beneficjentom stanowi działalność dozwoloną, nieobjętą sankcyjną stawką CIT.  

W konsekwencji Dyrektor KIS uznał, że przychód w postaci otrzymanych odsetek powinien zostać opodatkowany przez Fundację Rodziną według stawki 25% CIT.

Kolejne niekorzystne stanowisko zostało zawarte w interpretacji z dnia 10 maja 2024 r. 0111-KDIB2-1.4010.96.2024.2.KK.

Co niepokojące, prawidłowość tego stanowiska potwierdził WSA w Krakowie w wyroku z dnia 19 kwietnia 2024 r. (sygn. akt I SA/Kr 245/24).

Podsumowanie
Należy z zadowoleniem przyjąć zmianę stanowiska Dyrektora KIS. Nie sposób uzasadnić sankcyjnego opodatkowania Fundacji Rodzinnych w zakresie mienia, które jest wnoszone na poczet funduszu założycielskiego.
Należy mieć nadzieję, że pozytywne stanowisko Dyrektora KIS, zawarte w kwietniowych interpretacjach, zostanie podtrzymane.
Czas pokaże, czy wyrok WSA w Krakowie wpłynie w jakikolwiek sposób na treść kolejnych interpretacji. Dodatkowa niepewność będzie nam towarzyszyła do czasu, aż tym zagadnieniem zajmie się NSA.

dor. pod. Michał Jucha