1 stycznia 2021 roku wejdą w życie regulacje przyznające przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobowe działalności gospodarcze częściową ochronę dotychczas przewidzianą jedynie dla konsumentów. Regulacje te powinny poprawić sytuację przedsiębiorców.

CEL NOWELIZACJI

W uzasadnieniu do ustawy nowelizującej wskazano, że jej celem jest poprawa sytuacji przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zawierających kontrakty z innymi przedsiębiorcami (często prowadzącymi swoje działalności na znacznie większą skalę), gdy nie posiadają oni odpowiedniej wiedzy i doświadczenia, które są konieczne do oceny przedmiotu tej czynności, a zatem znajdują się de facto w takiej samej sytuacji, w jakiej jest konsument przy zawarciu takiej umowy.

PLANOWANE ZMIANY

W efekcie planowanej nowelizacji w Kodeksie cywilnym, zostaną dodane m.in. art. 385⁵, 556⁴, 556⁵ i 576⁵, zgodnie z którymi ochroną przewidzianą dla konsumentów zostaną objęci również przedsiębiorcy  prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, którzy  zawierają umowę bezpośrednio związaną z ich działalnością gospodarczą, a z treści tej umowy wynika, że zawierana umowa nie ma dla nich charakteru zawodowego.

CHARAKTER ZAWODOWY CZYNNOŚCI

Zgodnie z treścią art. 385⁵ Kodeksu cywilnego:

Przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w art. 385¹–385³ , stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

W kontekście omawianych zmian kluczowe znaczenie ma określenie charakteru zawodowego danej czynności. W Kodeksie cywilnym brak legalnej definicji tego pojęcia, ustawodawca wskazuje jedynie na fakt, iż przy określeniu charakteru zawodowego danej czynności dla danego przedsiębiorcy znaczenie będzie miał przedmiot wykonywanej przez niego działalności ujawniony w CEIDG. W pewnym uproszczeniu przy dokonywaniu takiej oceny trzeba postawić pytanie, czy indywidualny przedsiębiorca specjalizuje się w dziedzinie objętej umową. Jeżeli nie, przysługuje mu na podstawie omawianych przepisów ochrona prawna na zasadach określonych dla konsumenta.

Dotychczas w orzecznictwie dominowało stanowisko, zgodnie z którym, jeżeli w komparycji umowy zamieszczono informację o działalności gospodarczej osoby fizycznej, to powstawało domniemanie faktyczne, że w związku z zawarciem i wykonaniem tej umowy osoba taka działa jako przedsiębiorca. W świetle nowelizacji rekomendujemy, aby strony przy zawieraniu pisemnej umowy zadbały o złożenie odpowiedniego oświadczenia, które to umożliwi stwierdzanie czy dana umowa ma dla drugiej strony charakter zawodowy, czy też nie.

PRZYKŁAD

Przykładowo: Pan Janusz prowadzi sklep z częściami samochodowymi. W momencie kiedy kupuje niezbędne dla funkcjonowania sklepu produkty tj. części samochodowe, jest to transakcja o charakterze zawodowym i w takim przypadku jest traktowany jako przedsiębiorca. Z kolei, jeśli Pan Janusz zakupi produkty biurowe (długopisy, notesy, itp.), które rzecz jasna też są potrzebne do sprawnego funkcjonowania sklepu, ale nie są bezpośrednio związane z przedmiotem działalności Pana Janusza, to w takim przypadku będzie on traktowany jako konsument ze względu na to, że taka umowa nie ma dla niego charakteru zawodowego.

OCHRONA PRZEDSIĘBIORCY

Należy również wskazać, że na mocy powyższych przepisów przedsiębiorcom zostaje przyznana jedynie częściowa ochrona. Przedsiębiorca będą przysługiwały uprawnienia konsumenckie w zakresie: ·rękojmi za wady rzeczy; ·niedozwolonych postanowień umownych (tj.  klauzul abuzywnych); ·prawa odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość (np.  przez Internet czy telefon). 

Ponadto przedsiębiorcy korzystający z tak przyznanej ochrony nie będą objęci ochroną instytucjonalną konsumentów, sprawowaną przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz rzeczników powiatowych.

JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ

Omawiane zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2021 r. i będą mieć zastosowanie do umów zawartych począwszy od tej daty. Przedsiębiorcy do tego czasu powinni odpowiednio się przygotować na wejście w życie nowych przepisów, przede wszystkim dostosować wzorce umowne do nowo wyodrębnionej grupy podmiotów poprzez: ·

• Weryfikację, czy umowy nie zawierają niedozwolonych klauzul oraz postanowień ograniczających ustawowe uprawnienia przyznane konsumentom w zakresie rękojmi; ·

• wprowadzenie do umów zawieranych na odległość postanowień o możliwości odstąpienia od takiej umowy.