Jak informuje Minister Finansów, podatek „exit tax” nazywany podatkiem od wyprowadzki będzie funkcjonował w Polsce od 2019 roku. Projekt jest na etapie prac wewnętrznych w resorcie finansów. Polska, jak i pozostałe państwa członkowskie UE są zobowiązane do wdrożenia nowej daniny do końca 2020 r.. Podstawowym założeniem exit taxation jest opodatkowanie przeniesienia przez podatnika należących do niego aktywów (majątku) z jednego państwa do drugiego.

PODSTAWY PRAWNE NOWYCH REGULACJI

Dyrektywa ATAD
Wprowadzenie podatku od wyprowadzki zakłada Dyrektywa Rady UE 2016/1164 z 12 lipca 2016 roku ustanawiająca przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania (tzw. dyrektywa ATAD). Dyrektywa ta nakazuje ograniczenie migracji podatkowej na terenie Unii, głównie do krajów o bardzo łagodnej polityce fiskalnej.

Dyrektywa ma przede wszystkim na celu zniechęcić przedsiębiorców do przenoszenia centrali firm, części, bądź całości przedsiębiorstw do państw, w których mogliby korzystać z dodatkowych preferencji podatkowych, poprzez stosowanie optymalizacji podatkowych. Warto dodać, iż koncepcja „exit tax” nie jest nowym zagadnieniem, a sam podatek funkcjonuje już w innych krajach europejskich np. w Niemczech czy w Austrii. W momencie, gdy Polska implementuje dyrektywę ATAD może się okazać, że przeniesienie rezydencji podatkowej będzie wiązało się z istotnymi obciążeniami podatkowymi.

Dyrektywa jest bardzo ogólna – swoim zakresem przedmiotowym obejmuje głównie podatników, którzy podlegają opodatkowaniu podatkiem CIT. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę jej literalne brzmienie również podatnicy PIT mogą zostać obciążeni nową daniną.

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH

Wersja przygotowana przez polski resort finansów jest rozbudowana o opodatkowanie osób fizycznych. Wynika to z odpowiedzi z dnia 13 sierpnia 2018 r. (DD5.054.5.2017.DZQ) na interpelację nr 24057 w sprawie prac nad przygotowaniem przepisów implementujących Dyrektywę Rady UE 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 roku ustanawiającą przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania.
Dotychczasowa niepewność dotycząca zakresu podmiotowego projektowanych regulacji, w szczególności tego, czy będą one miały zastosowanie do osób fizycznych, wynikała przede wszystkim z brzmienia Dyrektywy ATAD, która co do zasady określa zasady opodatkowania wyłącznie podatników podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Polski ustawodawca -powołując się na brak w Dyrektywie ATAD zakazu wprowadzenia przez państwa członkowskie wyższego poziomu ochrony krajowej bazy podatkowej, a także przykładu działania innych państw członkowskich- uznał, że krajowe regulacje dotyczące exit tax powinny obejmować swoim zakresem również podatników podatku dochodowego od osób fizycznych.

EXIT TAX – JAK MOŻE DZIAŁAĆ W PRAKTYCE?

Jak wynika z przedstawionych zmian najprawdopodobniej podatnik będzie zobowiązany uiścić dodatkowy podatek, gdy przeniesie:
• aktywa ze swojej siedziby głównej do stałego zakładu w innym państwie członkowskim lub państwie trzecim; przenosi aktywa ze swojego stałego zakładu w państwie członkowskim do swojej siedziby głównej lub innego zakładu w państwie członkowskim lub państwie trzecim;
• rezydencję podatkową do innego państwa UE lub państwa trzeciego (poza aktywami, które pozostają w związku ze stałym zakładem w pierwszym państwie);
• działalność gospodarczą prowadzoną przez swój zakład do innego państwa Unii Europejskiej lub państwa trzeciego.
Podatek od wyjścia nie będzie pobierany, gdy aktywa wskazane w dyrektywie ATAD powrócą do kraju macierzystego w terminie 12 miesięcy. Chodzi tu o aktywa przekazane na poczet finansowania papierów wartościowych, zabezpieczenia roszczeń i regulowania spraw korporacyjnych.

Resort finansów przekonuje, że podatek będzie naliczany od aktywów finansowych. Majątek trwały, ruchomy i nieruchomości będą z niego zwolnione.
Jak podaje Ministerstwo Finansów podatkiem zostaną objęte przypadki utraty przez dotychczasowe państwo siedziby podatnika (bądź miejsca prowadzenia działalności) prawa do opodatkowania dochodów, które zostały faktycznie wypracowane w okresie, w którym dany podatnik (składnik aktywów) podlegał jurysdykcji podatkowej tego państwa. Podatek od niezrealizowanych zysków ze swej istoty nie dotyczy zatem każdego przeniesienia aktywów, a jedynie takiego, z którym wiąże się utrata przez dane państwo prawa do opodatkowania dochodu efektywnie wygenerowanego przed przeniesieniem.

USTALENIE PODSTAWY OPODATKOWANIA

Z Dyrektywy unijnej wynika, że podstawa wymiaru podatku powinna uwzględniać zarówno wartość rynkową przenoszonego majątku (np. kurs akcji w chwili ich przeniesienia), jak i wartość ustalaną dla celów podatkowych (cena, po której zostały historycznie zakupione). Ministerstwo nie przedstawiło dotychczas bliższych szczegółów w tym zakresie.

STAWKI

Według najnowszych (lecz niepotwierdzonych) doniesień prasowych podatek ten będzie dotyczył przedsiębiorstw, gdy zdecydują się przenieść całość lub część prowadzonego przedsiębiorstwa za granicę lub zmienić rezydencję podatkową. Danina będzie ustalana od dochodów ustalanych od wartości składników majątku, w tym również przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, jeśli wskutek tej operacji Polska straci prawo do opodatkowania przychodu ze zbycia tych składników. Podatek będzie należny, gdy wartość przenoszonego majątku lub jego części przekroczy 2 mln zł. Od sumy powyżej tego progu fiskus potrąci 19 procentowy podatek.

W przypadku osób fizycznych pod daninę podlegają podatnicy zamieszkujący Polskę od co najmniej pięciu lat. Exit tax obejmie przychody związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, ale też udziały w spółkach, akcje, papiery wartościowe, instrumenty pochodne i fundusze inwestycyjne. Jeśli wartość niezrealizowanych zysków przekroczy 2 mln złotych fiskus potrąci 3 procentowy podatek. W sytuacji gdy majątek będzie można jedynie oszacować, obowiązywać będzie wyższa, tj. 19 procentowa danina.

Przepisy Dyrektywy są jedynie ogólnymi ramami, w jakich mogą poruszać się poszczególne państwa, konstruując przepisy krajowe. Powyższe informacje mogą ulec zmianie, ponieważ oficjalny projekt ustawy wprowadzającej podatek nie został przedstawiony przez ministerstwo finansów.