Zwolnienie z VAT dla usług około-medycznych

Minister Finansów wydał ogólną interpretację dotycząca zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla usług około-medycznych. Nowa wykładnia Ministerstwa dotknie zarówno podmioty świadczące usługi pomocnicze, jak też zakłady lecznicze. Mimo braku zmiany przepisów skutki interpretacji dla branży medycznej mogą być daleko idące zwłaszcza, że nowe podejście organów podatkowych może znaleźć zastosowanie do rozliczeń z lat poprzednich.

WARUNKI ZWOLNIENIA USŁUG POMOCNICZYCH Z VAT

Minister Finansów wydał w dniu 29 grudnia 2017 r. interpretację ogólną nr PT1.8101.5.2017.PSG.622 dotyczącą zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla usług około-medycznych. W przedmiotowej interpretacji Minister wskazał jakie kryteria muszą spełniać czynności pomocnicze wykonywane w związku ze świadczoną przez podmioty lecznicze usługą w zakresie opieki medycznej, aby mogły korzystać ze zwolnienia z podatku VAT.

W ocenie Ministra, aby dana usługa pomocnicza mogła korzystać ze zwolnieni musi spełnić łącznie następujące kryteria:

  • 1. usługa musi być ściśle związana ze sprawowaniem opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, tj. stanowić nieodzowny element działalności placówek, świadczących taką opiekę, podlegających zwolnieniu od VAT na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT. W tym zakresie Minister wymienia przykładowo:

  • wsparcie pielęgniarek lub salowych w opiece nad pacjentami przy wykonywaniu czynności higienicznych i pielęgnacyjnych – w tym związanych z potrzebami fizjologicznymi pacjentów,

  • monitorowanie stanu pacjentów, transport pacjentów na terenie placówki medycznej, pomoc w przygotowaniu do operacji lub zabiegu,

  • przygotowanie pomieszczeń i przedmiotów niezbędnych do operacji i zabiegów medycznych,

  • asystowanie podczas operacji lub zabiegu, czynności związane z gospodarką bielizną i odzieżą szpitalną oraz pościelą,

  • zapewnienie odpowiedniego wyżywienia pacjentów,

  • czynności związane z gospodarką odpadami szpitalnymi,

  • transport wewnątrzszpitalny przedmiotów używanych w procesie opieki medycznej,

  • czynności administracyjne tj. przyjęcie do placówki medycznej, wywiad medyczny – w tym pomoc w wypełnianiu kwestionariuszy, wypisanie z placówki medycznej.

Dla zastosowania wskazanego zwolnienia nie ma przy tym znaczenia, czy dana czynność jest fizycznie wykonywana w obecności konkretnego pacjenta. Istotna jest natomiast jej nieodzowność z punktu widzenia zapewnienia pacjentom należytej opieki.

2. usługa musi być wykonywana na rzecz podmiotu leczniczego tj. podmiotu świadczącego usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
W związku z powyższym usługi nie będą podlegać zwolnieniu jeśli będą świadczone w innym celu niż ochrona zdrowia ludzkiego (np. będą związane z operacjami plastycznymi wykonywanymi wyłącznie z powodów kosmetycznych czy też upiększających, testami genetycznymi dla celów ustalenia ojcostwa, badaniami lekarskimi przeprowadzanymi w celu wydania zaświadczenia niezbędnego do otrzymania odszkodowania od ubezpieczyciela itp.).

3. usługa musi być wykonywane na terenie podmiotu leczniczego. Przy czym w ocenie Ministra powyższe kryterium powinno być oceniane przez pryzmat miejsca faktycznego wykorzystania usługi. Jak wskazuje Minister Finansów takimi czynnościami będzie przykładowo dostawa wyżywienia dla pacjentów przebywających na terenie szpitala, (nawet, gdy zostało ono przygotowane poza tym terenem) odbiór odzieży i pościeli szpitalnej wykorzystywanej przez pacjentów oraz dowóz czystej odzieży i pościeli szpitalnej dla pacjentów przebywających na terenie szpitala, (nawet, gdy jej pranie zostało wykonane poza terenem szpitala).

4. usługodawca musi być podmiotem faktycznie wykonującym usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. W tym kontekście należy też mieć na uwadze art. 43 ust. 17 pkt 2 Ustawy o VAT, zgodnie z którym dla zwolnienia podatnika z podatku VAT głównym celem działalności pomocniczej nie może być osiągnięcie przez zakłady leczniczy dodatkowego dochodu przez konkurencyjne wykonywanie tego rodzaju czynności w stosunku do podatników niekorzystających ze zwolnienia z podatku VAT. W związku z tym, organy podatkowe mogą uznać, że usługi pomocnicze nie powinny stanowić przeważającego źródła dochodu usługodawcy.

Analogiczne kryteria muszą być spełnione także w przypadku dostawy towarów związanej ściśle z usługami leczniczymi.

CO TO OZNACZA

Powyższa interpretacja oznacza, że podmioty zewnętrzne, które samodzielnie nie prowadzą działalności leczniczej, powinny opodatkować podatkiem VAT zarówno usługi pomocnicze świadczone na rzecz podmiotów leczniczych jak i dostawę towarów związaną ściśle z usługami leczniczymi.

Zmiana dotknie zatem zakłady lecznicze (w tym szpitale), które przynajmniej w części mogą być obciążone przez usługodawców podatkiem VAT. Alternatywą dla tych podmiotów jest rezygnacja z outsourcingu usług i towarów od podmiotów zewnętrznych i samodzielne wykonanie czynności pomocniczych.

Zaprezentowane podejście może uderzyć także w usługodawców i dostawców – także w zakresie rozliczeń VAT za poprzednie lata. Jeśli bowiem usługodawca nie odprowadzał podatku VAT od czynności pomocniczych istnieje ryzyko zażądania przez organy podatkowe zaległego podatku wraz z odsetkami za zwłokę.