W dniu 12 grudnia 2017 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił kolejne ważne orzeczenie (sygn. SK 13/15) dotyczące zasad ustalania podatku od nieruchomości. Za niezgodną z Konstytucją uznana została interpretacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zgodnie z którą wystarczającą przesłanką zakwalifikowania gruntu do kategorii gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną będącą jego współposiadaczem.

ZAŁOŻENIA

Kwestią poddaną pod rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego była interpretacja art. 1a ust. 1 pkt 3 oraz art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1785 i 2141, dalej: u.p.o.l.).

Skarga dotyczyła sytuacji, w której współposiadaczami nieruchomości gruntowej byli małżonkowie, z których tylko jedno prowadziło działalność gospodarczą, przy czym nieruchomość ta nigdy nie była wykorzystywana dla celów związanych z tą działalnością. Natomiast zgodnie z treścią art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., warunkiem uznania nieruchomości za związaną z prowadzoną działalnością jest posiadanie jej przez przedsiębiorcę. Opierając się na literalnym brzmieniu przepisu, organy podatkowe oraz sądy administracyjne uznały że nieruchomość, której współposiadacz jest przedsiębiorcą, powinna być opodatkowana według stawki właściwej dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Okoliczność, iż tylko jedna ze współposiadających osób prowadziła działalność gospodarczą, jak również, że nieruchomość nie była faktycznie wykorzystywana na cele związane z tą działalnością, były zdaniem organów bez znaczenia.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, zastosowanie jedynie kryterium posiadania gruntu przez przedsiębiorcę, prowadzi do nieuzasadnionego ograniczenia wolności majątkowej i w związku z tym narusza przepisy Konstytucji. Decydujące powinno być ustalenie, czy nieruchomość jest faktycznie wykorzystywana dla celów związanych z działalnością, gdyż dopiero możliwość uzyskania w ten sposób przychodu uzasadnia objęcie nieruchomości wyższą stawką podatku.

Za niezgodne z Konstytucją Trybunał Konstytucyjny uznał także obciążenie wyższą stawką podatku właściwą dla przedsiębiorców, współposiadacza który nie prowadzi działalności gospodarczej. Sytuacja taka stanowi naruszenie zasady równego nakładania obowiązków podatkowych wynikającą z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

KONSEKWENCJE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego jest korzystny dla przedsiębiorców oraz współposiadaczy nieruchomości niebędących przedsiębiorcami, którzy do tej pory płacili podatek w wymiarze przewidzianym dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Współposiadacze nieruchomości, którzy dotychczas płacili podatek od nieruchomości w wyższych stawkach, pomimo tego, że sami nie byli przedsiębiorcami, zapłacą teraz podatek w niższym wymiarze.

Zgodnie z wytycznymi Trybunału Konstytucyjnego zmianie powinna ulec praktyka organów i sądów administracyjnych. Głównym kryterium ustalenia stawki podatku od nieruchomości ma być faktyczne wykorzystywanie nieruchomości, a nie samo tylko jej posiadanie przez przedsiębiorcę. W konsekwencji, również przedsiębiorcy którzy nie wykorzystują swojej nieruchomości dla celów prowadzonej działalności, powinni zapłacić podatek w mniejszym wymiarze.

Podatnicy, którzy w związku z dotychczasową interpretacją art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. nadpłacili podatek, będą mogli ubiegać się o zwrot nadpłaty na podstawie art. 74 Ordynacji podatkowej, po złożeniu odpowiedniego wniosku.